پلاگین (افزونه) چیست و چه کاربردی دارد؟

اگر به اندازه کافی در رسانه‌‌های اجتماعی و فضای اینترنت وقت بگذرانید در حالیکه با مقوله وب سایت یا وبلاگ هم آشنایی مختصری داشته باشید، پلاگین یا افزونه وردپرس اصطلاحی است که مطمئنا به آن بر خواهید خورد. پلاگین‌ها که ممکن است شما آن‌‌ها را با نام افزونه هم بشناسید، در حقیقت بخش جدایی ناپذیر برنامه‌‌‌های کامپیوتری، علی‌الخصوص در حوزه وبگردی و تولید محتوا در اینترنت هستند. این ابزارها بوجود آمده اند تا اطمینان حاصل کنند که ما در برآوردن نیاز‌‌های اساسی‌‌مان، از مشاهده اسناد گرفته تا تماشای فیلم یا اجرای یک بازی، با مشکلی مواجه نباشیم. در این مقاله قصد داریم تا به بررسی ماهیت و کاربرد افزونه‌ها در دنیای کسب و کار دیجیتال بپردازیم.

پلاگین (افزونه) چیست؟

پلاگین (Plug-in) یا (Add-on) مولفه ای نرم افزاری است که قابلیت مشخصی را به یک برنامه کامپیوتری موجود اضافه می‌‌‌کند و به تنهایی کاربردی ندارد. برای مثال، وقتی شما قصد دارید تا ویدئوی موجود در یک وبسایت را تماشا کنید، ممکن است به یک افزونه نیاز داشته باشید. درصورتی که افزونه مورد نظر را بر مرورگر خود نصب نداشته باشید، مرورگر شما قادر به تشخیص اینکه چطور آن ویدئو را اجرا کند، نخواهد بود.
پلاگین در لغت، به معنای افزایه (مولفه ای که ویژگی خاص را به یک سامانه بزرگ تر می‌‌افزاید) است. اما در اصطلاح از کلمه افزونه بعنوان معادل فارسی آن استفاده می‌‌‌شود. این واژه از دو بخش (Plug) و (in) تشکیل شده است که بخش اول آن به معنای دوشاخه برق و بخش دوم به معنای داخل و درون است و کنایه از دوشاخه را درون پریز برق کردن دارد. چراکه با اتصال دوشاخه به پریز، ما می‌‌‌توانیم به واسطه یک جریان مادر (پریز یا همان برنامه میزبان) با استفاده از وسایل الکتریکی (یا همان پلاگین)، امکانات مورد نیازمان را تامین کنیم. پس تا زمانی که دوشاخه داخل پریز باشد، ما از امکاناتی که وسایل برقی در اختیارمان می‌‌‌گذارند بهره خواهیم برد. همانطور که هر وسیله برقی یک کار خاص انجام می دهد (مثلا جارو برقی، اتو یا سشوار)، هر پلاگین نیز امکانات خاصی را در اختیار کاربران قرار می‌‌دهد.
وقتی یک برنامه از پلاگین‌‌ها پشتیبانی کند، در اصل امکان شخصی سازی و سفارشی کردن برنامه را برای کاربران فراهم کرده است. این امکان، برای سازندگان برنامه مزیت‌های بسیاری دارد. مثلا به توسعه دهندگان )اشخاصی که بخشی از فرآیند ساخت و یا ارتقای یک نرم افزار را انجام می‌‌دهند) اجازه می‌‌‌دهد تا برنامه را گسترش دهند، ویژگی‌‌‌‌‌‌های آن را بهبود بخشند و یا حجم آن را کم کنند و به طور کلی در کاربردی تر کردن برنامه نقش بسزایی ایفا کنند. نمونه بارز کاربرد پلاگین‌‌ها و نرم افزار‌‌‌هایی که از آن‌‌‌‌ها پشتیبانی می‌‌کنند، مرورگر‌‌‌‌‌‌‌‌های وب هستند.

عملکرد پلاگین چگونه است؟

برنامه کامپیوتری میزبان خدماتی نظیر، فراهم کردن راهی برای ثبت افزونه در برنامه میزبان و تبادل اطلاعات بین آن‌ها را ارائه می دهد تا پلاگین از آن‌‌ها استفاده کند.  افزونه‌‌‌‌‌‌ها به خودی خود کار نمی‌‌‌کنند و کارکردشان بستگی به خدمات برنامه میزبان دارد. اما برعکس، برنامه میزبان مستقل از پلاگین‌‌‌ها عمل می‌‌‌کند؛ تا کاربران نهایی بتوانند افزونه‌‌ها را بدون نیاز به ایجاد تغییرات در برنامه میزبان، اضافه یا به روز رسانی کنند.

برخی از نرم افزار‌‌‌‌هایی که از پلاگین‌‌ها استفاده می‌‌‌کنند

مرورگر‌‌‌های وب: در میان تمام نرم افزار‌‌هایی که از پلاگین‌‌‌‌ها استفاده می‌‌‌کنند، مرورگر‌‌‌های وب بیشترین آمار را دارند. در مرورگر‌‌‌‌‌ها، معمولا واژه‌‌‌های Plugin، Add-on و Extension (بجز در مرورگر فایرفاکس) مترادف هستند و کاربرد یکسانی دارند. این افزونه‌‌‌ها، محتوا‌‌های اینترنت را که مرورگرها برای نمایش دادنشان طراحی نشده اند، نمایش می‌‌دهند. این محتوا ها معمولا شامل ویدئو، صوت، بازی‌های آنلاین و ارائه‌‌هایی با فرمت‌‌های مخصوص می‌‌شوند. پلاگین ها توسط گروهی که این فرمت‌‌های مخصوص را بوجود می آورند، ساخته و توزیع می‌‌‌شوند. هر مرورگر یک وبسایت رسمی برای خود دارد که شما می‌‌‌توانید از آنجا افزونه‌‌‌‌های مورد نیاز خود را دریافت و نصب نمایید. لازم به ذکر است که ناشران این مرورگرها، قبل از اینکه پلاگین‌‌‌ها را در اختیار کاربرانشان قرار دهند، مخرب نبودن آن‌ها را بررسی می‌‌‌کنند. پس به شما توصیه اکید می‌‌‌کنیم که افزونه‌‌‌های مورد نیازتان را فقط از همین وبسایت‌‌های رسمی دریافت کنید. برخی افزونه‌‌‌های مهم عبارتند از: Adobe Flash Player، Java، Silverlight، QuickTime و Unit
درجدول زیر آدرس اینترنتی وبسایت‌‌های رسمی برخی مرورگر‌‌‌های محبوب آمده است.

برنامه‌‌های ویرایش صدا: Ardour و Audacity ازجمله برنامه‌‌هایی هستند که از پلاگین‌‌ها بمنظور تولید، پردازش و تحلیل صدا استفاده می‌‌‌کنند.
سرویس دهندگان ایمیل: کاربران ایمیل از افزونه Pretty Good Privacy برای رمزنگاری و رمز گشایی ایمیل‌‌هایشان استفاده می‌‌کنند.
شبیه ساز‌‌های کنسول‌‌های بازی‌‌های رایانه‌‌‌ای: این شبیه ساز‌‌ها (که امکان اجرای بازی های یک کنسول خاص را در سایر پلتفرم‌‌‌ها ممکن می‌‌‌سازند)، برای تهیه و آزمایش واحد‌‌های کوچکتر زیر سیستم‌‌های پلتفرمی که قصد اجرای بازی بر روی آن را دارند، از پلاگین‌‌‌ها استفاده می‌‌کنند. برای مثال، شبیه ساز PCSX2 امکان استفاده از افزونه‌‌های صوتی و تصویری را برای بخش‌‌‌های مربوطه PlayStation 2 فراهم می‌‌سازد.
نرم افزار‌‌های گرافیکی: این نرم افزارها ازجمله نرم افزار Photoshop برای پشتیبانی از فرمت‌‌های مختلف عکس و نیز ویرایش آن‌ها، از پلاگین‌‌ها بهره می‌‌برند.
پخش کننده‌‌های رسانه ای: مدیا پلیر‌ها نیز برای پشتیبانی از انواع فرمت‌‌های موجود و اعمال فیلتر‌‌ها از افزونه‌‌ها استفاده می‌‌کنند. پخش کننده‌‌‌هایی مثل: Winamp، Foobar2000 و GStreamer
ویرایشگر‌‌های متن: ویرایشگر‌‌‌‌‌های متنی مثل jEdit با هدف پشتیبانی از زبان‌‌‌های مختلف برنامه نویسی، از پلاگین‌ها استفاده می‌‌‌کنند.

کاربرد پلاگین یا افزونه در وردپرس

قبل از آن که به بررسی کاربرد افزونه‌های وردپرسی بپردازیم، بهتر است اول به چند سوال پاسخ دهیم.
اول این که اصلا وردپرس چیست؟ وردپرس یک سیستم رایگان مدیریت محتوا است که به زبان برنامه نویسی PHP نوشته شده است و به وسیله آن می‌‌توان یک وبسایت یا وبلاگ را راه اندازی کرده و محتوای آن (اعم از متن، تصویر، فیلم و …) را مدیریت نمود.
افزونه وردپرس چیست؟ افزونه‌های وردپرس نیز همانند خود وردپرس به زبان PHP نوشته شده اند و این امکان را به کاربران می‌‌‌دهند تا بدون دانستن حتی یک خط از زبان کدنویسی، امکاناتی را به وب سایتشان اضافه کنند.
حال که با ماهیت وردپرس و پلاگین‌های آن آشنا شدیم، برای آنکه کاربرد افزونه‌های وردپرس را بهتر درک کنیم و اهمیت آن‌‌ها را دریابیم، آن را در قالب یک مثال باهم می‌‌خوانیم.
فرض کنید که یک اتاق تازه ساخته شده دارید. این اتاق، بسته به وسایلی که داخلش قرار می‌‌دهید و کاربرد و طراحی که برایش در نظر می‌‌‌گیرید، می‌‌‌تواند به یک اتاق خواب، آشپزخانه، سرویس بهداشتی و یا یک انباری تبدیل شود. حال فرض کنید که درنظر دارید آن اتاق را به اتاق خواب تبدیل کنید. برای این کار شما احتیاج به وسایلی مثل تخت، میز آرایش، پرده برای پنجره، قاب عکس، فرش و … دارید تا هرکدام یکی از نیاز‌های شما به داشتن اتاق خواب را رفع کنند.
دقیقا به همین شکل، خریدن تنها یک هاست و دامنه به معنی داشتن یک وبسایت نیست. شما به برنامه‌‌هایی به اسم “پلاگین” برای کامل کردن کار خود و رفع نیاز‌‌هایتان، احتیاج دارید. این افزونه ها با انجام وظایف و کارهای کوچک، در مجموع وبسایتی کامل و کارآمد را می‌‌‌سازند. حالا که شما اهمیت تخت، میز، پرده و فرش را در اتاق خوابتان می‌‌‌دانید، تصور می‌‌‌کنم بتوانید میزان اهمیت کاربرد پلاگین‌‌‌‌‌ها در وبسایت وردپرسی را نیز حدس بزنید. بدون افزونه‌‌‌‌ها وبسایت شما حکم یک استخوان بندی و اسکلت بدون استفاده و کاربرد را دارد.
برخی از مهم ترین پلاگین‌‌هایی که در یک وبسایت وردپرسی کاربرد دارند عبارتند از: افزونه‌‌‌های پشتیبان گیری، امنیتی، طراحی، سئو و …

اینستاگرام